2023 ‘e ekonomik krizlerle birlikte giriş yaptık. Bu seferki kriz kabul edelim ki geçmiş krizlere hiç benzemiyordu. Daha önceleri enflasyon ve istikrarsızlık belirli dönemlerde paranın değerini aşındırmasına rağmen belirli bir süre sonra piyasalar toparlanıyordu. Bu seferki ekonomik kriz farklılığı hem fiyatlar yükseliyor hem de piyasada büyük bir durgunluk hakim. Orta direk adeta çökmüş durumda. Alım gücü ve milli gelir düşmüş durumda. Devletin kamu harcamaları bir türlü düşmediğinden gelirlerinden kat kat üstündedir. Savunma harcamaları gittikçe daha fazla artmaktadır. Devlet ve özel el ele vererek dış kaynak kullanmaya devam etmektedir. Demokrasi ve hukuk kuralarının zayıfladığı tek adam rejimlerinde yurt dışı kaynak bulma maliyetleri yükselmektedir. Yanlış ekonomik politikalar sonucunda üretim gelişemiyor. Üretmeyen toplumlar dışa bağımlı olmaktan kurtulamamaktadır. Dışa bağımlı toplumlarda ihracatları, ithalatları karşılamaktadır. Devlet Bütçesi sürekli açık vermektedir. Hükümetler seçim ekonomileri ile popülist politikaları ile ekonomik dengeleri bozduğundan ekonomik krizler kaçınılmaz oluyor.
Üretim yerine Tüketime dayalı büyüme gözlenmektedir. Devlet uygulamaya soktukları teşvikler ne yazık ki üretime can suyu olamıyor. Bu teşviklerin çoğu gerçek sahibine gitmediğinden kaynak israfına da neden oluyor. Teşvikler ve krediler işin ehline değil yandaşlara gitmektedir.
Ülke ekonomileri enerji krizi dönem dönem durgunluk ya da ekonomik krizlerle karşılaşmaktadır. Bu dönemlerde ülkede üretim ve tüketim düşer, istihdam ve yatırımlar azalır, ar-ge ve inovasyona yapılan yatırımlar azalır. Hükümetler, ekonomide oluşan bu durumlara çeşitli yöntemlerle müdahelede bulunarak durgunluğun ya da krizin piyasa üzerindeki etkisini azaltmaya çalışırlar. Devlet destekleri de bunlardan birisidir. Devlet destekleri sadece kriz veya durgunluk dönemlerinde uygulanmamaktadır. Ülkeler, ekonomilerini güçlendirmek ve büyütmek üretim amacıyla da destekler vermektedir. Var olan üretim, tüketim, yatırım, istihdam gibi konularda artış olması amacıyla da destek verilmektedir.
Devlet Destekleri, ülke ekonomisinde oluşan durgunluk veya kriz dönemlerinde firmaların darboğazdan kurtulmasını sağlamak ya da ekonominin daha da güçlenmesi için firmalara yardımda bulunduğu sistemdir.
Devlet Destekleri firmalara doğrudan olabileceği gibi firmaların pazar şartlarını düzenleyerek şirketlerin istihdam yükünü azaltarak dolaylı olarak destekler.
Doğrudan Devlet Desteklerine örnek; istihdam artışını sağlamaya yönelik istihdam destekleri, satışları artırmaya yönelik pazarlama destekleri, ihracatı artırmaya yönelik ihracat aktivitelerinin desteklenmesi, girişimcileri cesaretlendirmek için girişimci destekleri…
Dolaylı Devlet Desteklerine örnekler; organize sanayi bölgesi kurulumu, vergi istisnaları, ulaşım yolları yapımı, devletin firmalardan alacaklarını ertelemesi vb.
Geçmişe baktığımızda ve bu günlere de baktığımızda Devletin uyguladığı destekler yerini bulsaydı, üretim yükselecekti. Üretim desteklere rağmen yükselmiyorsa bir sıkıntı olduğu aşikardır. Katma değeri yüksek mallara ve bunları üretecek global markalara ihtiyaç vardır. Katma değeri yüksek mallarımız ve Global şirketlerimiz olmadığından döviz girişlerimiz ithalatımızı karşılamamaktadır.
Devletin piyasaları olumlu etkilemek ve yön vermek için uygulamaya koydukları desteklerin bazıları aşağıda gösterilmiştir.
– Tarım Makineleri Hibe Desteği. Bireysel Sulama Makine Ve Ekipman Alımlarının Desteklenmesi %50 Hibe
a) Tarla içi damla sulama sistemi kurulması,
b) Tarım makinaları alım hibesi %50
-DİKA tarafından verilenin İnşaat ve ekipman teşvikleri
-Kırsal Kalkınma Yatırımlarının Desteklenmesi % 50 Hibe-Enerji -Sektörü Araştırma-Geliştirme Projeleri Destekleme Programına (Enar) Teşviği
-Turızm Teşvik Kanunu Ve Yeni Turizm Teşviği
-Kırsal Turizm ve Kırsal Kalkınma Hibeleri – IPARD 2
-Kobilere verilen makina ve teçhizat KOSGEP destekleri
-Tekstil işletmelerine teşvik belgesi ile verilen sigorta primi, vergi, Kdv istinası olarak verilen teşvikler.
- yaş altında iş kuran Genç girişimcilere verilen 3 yıl Vergi istisnası ile 4.b prim desteği
– Tarımsal İşletmelerin Fiziki Varlıklarına Yönelik Yatırımlar
– Süt Üreten Tarımsal İşletmeler,
– Kırmızı Et Üreten Tarımsal İşletmeler
– Kanatlı Eti Üreten Tarımsal İşletmeler,
– Yumurta Üreten Tarımsal İşletmeler
– Tarım ve Balıkçılık Ürünlerinin İşlenmesi ve Pazarlanması ile İlgili Fiziki Varlıklara Yönelik Yatırımlar , – Süt ve Süt Ürünlerinin İşlenmesi ve Pazarlanması
– Kırmızı Et ve Et Ürünlerinin İşlenmesi ve Pazarlanması,
– Kanatlı Eti ve Et Ürünlerinin İşlenmesi ve Pazarlanması,
– Su Ürünlerinin İşlenmesi ve Pazarlanması
– Meyve ve Sebze Ürünlerinin İşlenmesi ve Pazarlanması,
– Çiftlik Faaliyetlerinin Çeşitlendirilmesi ve İş Geliştirme,
– Bitkisel üretimin çeşitlendirilmesi ve bitkisel ürünlerin işlenmesi ve pazarlanması ,
– Arıcılık ve arı ürünlerinin üretimi, işlenmesi ve pazarlanması
– Zanaatkarlık ve yerel ürün işletmeleri,
– Kırsal turizm ve rekreasyon faaliyetleri
– Su ürünleri yetiştiriciliği, – Makine Parkları,
– Yenilenebilir enerji yatırımları
-Kültür Yatırımları destek ve hibeleri. ( ) Bina yenileme hibeleri ve birçok teşvik
-AB Hibe çağrıları ve Özel Vakıf Hibe çağrıları
-Enerji Verimliliği Destekleri
- Döviz Kazandırıcı Hizmet Sektörüne yönelik destekler
– Hastane,
– Sağlık turizmi şirketleri,
– Bilişim Şirketleri,
– Okul ve Üniversiteler,
– Film yapım ve Dağıtım Şirketlerine destekler.
- Enerji Kaynaklarının ve Enerjinin Kullanımında Verimliliğin Artırılmasına Enerji Fatura Hibesi
-0 Faizli Ve Düşük Faizli Hayvancılık Ve Tarım Kredileri Açıklandı
-İleri Teknolojiye Sahip Yurt Dışı Şirket Alım Desteği Hibesi ve Teşvikleriağaçlandırma Hibeleri. Ceviz, Badem, Orman Ağaçları Hibesi
-Arge Kaynaklı Ürünlerin Üretimine Yönelik Makina Ekipman Alımı Hibesi 4 Milyon Tl Hibe
-Yeni Sıfır Faizli Krediler
– Gençlik ve Spor Bakanlığı Hibeleri.
-Kalkınma Ajansları Hibe Çağrıları
-Sağlık Hizmetleri alanında %50 Hibe Yatırım Programı Programı
100 Vergi Muafiyetli Yatırım Konuları